Tri teksta iz knjige  “Vujovići iz Ubala Čevskih"

 IZ PREDGOVORA

 Prvi  i osnovni uslov u istrazivačkom postupku je da istraživač paspolaže izgradjenim metodološkim postupcima i da objektivno tumači materijal (činjenice) do koga dolazi u istraživačkom postupku.

      Pišući rodoslov porodice Vujovića, Nikola Vujović je imao u vidu ove naučne zahtjeve. Njegov rodoslov po sveobuhvatnosti i naučno-metodološkoj utemeljenosti prevazilazi značaj koji ima za porodicu Vujovića. Način na koji je pisan, odgovori u njemu dati na mnoga pitanja i kritički osvrt na pojedine stavove i mišljenja koja su postala “istorijske činjenice”, čine ga valjanim dokumentom istorije Crne Gore.

       Sa sociološko-psihološkog aspekta posmatrano, rodoslov obiluje izvanrednim zapažanjima autora o teškim vremenima života bratstva u kojima je mali broj njegovih članova imao privilegiju da doživi prirodni kraj života. Uvjerljiva analiza karakternih osobina najistaknutijih ličnosti bratstva kreće se od uzvišene životne gordosti do sklonosti da i u najtežim trenucima života na njega gledaju s humorom.

       Rukopis Nikole Vujovića predstavlja ozbiljan rad koji je pisan na osnovu istorijskih činjenica i pruža nam uvid u jedan period vremena o kome je bilo dosta nepoznanica. Pisac je uspio da sa istorijske pozornice pomjeri zastor zaborava i poveže u jednu cjelinu fragmentirana znanja o proteklom vremenu, tako da čitalac može pratiti istoriju života bratstva Vujovica u trajanju od četiri vijeka. Pred čitaocem je jedno uzbudljivo kazivanje napisano jezikom činjenica, ubjedljivo u mjeri koliko su to dozvoljavali raspoloživi istorijski i drugi dokumenti, kao i piščeva istraživačka institucija.

 Milenko Živković

RASELJAVANJE VUJOVIĆA I NOVA PREZIMENA

       Vujovići su, kao i ostali Katunjani, najvise i najčešće četovali i ratovali po Hercegovini pod Turcima. Na toj strani branili su ugroženu zemlju i jos ugroženiju pravoslavnu raju. Uz to su, po mogućnosti, sebi pribavljali razne pokretne koristi – u novcu, stoci, oružju, odjeci I slicno.  Odlazeći iz i vračajući se u ljuti i posni katunski krš, pažnju su im privukla bogata sela i polja oko Nikšića pod Turcima; tamo su usmjerili prva iseljenja, bez obzira na opasnosti. Iseljavali su “od krvi” (bojazan od osvete), iz ekonomskih razloga i po odlukama Gospodara Petrovića. 

      Odo Bajov iz ogranka Milosevića iselio je prvi, inače “od krvi” u Lukovo.* Zakucio se i stasali sinovi, pa isprosi prvu snahu. Dok je brinuo o svadbi, stize aber da je buducu mladu oteo silni Hasan-aga Zvizdić, najjaci izvoznik stoke iz Hercegovine, da lijepom “vlahinjom” oženi sina. Odoh za čas banu pred Zvizdića kulom i ozva Hasan-agu da mu vrne snahu. Ovaj odbi, a Odo ga pozva da usred turskoga Nikšića “podijele snahu”**(megdan) na handžare, što se agi učini rizično, pa poče lukaviti: pogledivao sina “mladoženju”, nudio pare, imanje, obećao “ tursku vjeru”, ali na kraju predade otetu mladu prvome svekru. Dok je Odo sa njom odmicao zovnu ga Hasan-aga i pita ima li šta zbog čega bi se poturčio?

-         Ima, inat, Turčine! – ljutito odvrati Odo, napustajući grad.

      Odo se u Lukovu prozvao Bajović, sto je naslijedilo i njegovo potomstvo. Ove Bajoviće, medjutim, ne treba poistovjećivati sa brojnim drugim prezimenima Bajović sirom Crne Gore i drugdje, vec uvidom u semu Vujovića – Miloševića otkloniti nedoumice.

      Tadići su slijedece prezime od Vujovića nastalo u selu Šipačnu kod Nikšića. Potomci su Tadije Goluba Matijaseva iz ogranka Golubovića, iseljenika iz ekonomskih razloga.

      Golubovići u Nikšiću su prema dobroj prilici rodjaci Tadića, potomci Tadije Golubova. Ni jedne ni druge ne treba dovoditi u vezu sa drugim prezimenima Tadića i Golubovića u Crnoj Gori , vec uvidom u semu Vujovića – Golubovića steci pravu predstavu o precima.

      Barovići su dva prezimena u Nikšiću i okolini izrasli iz Vujovića. Jedni su potomci Bara Srdanova a drugi Bara Dautova Vujovića, a oba pripadaju ogranku Vujovića – Savića.

      Baro Srdana Živkova je praunuk Save Jankova od koga su nastali Savići.

      Baro Dauta Bajova je u istoj krvnoj ravni sa Savom Jankovim. Bez pomoći seme Vujovića – Savića, vec danas bi se bilo tesko snaci u ovu, vremenom I prilikama iskomplikovanom materijalu. Ovo pogotovu zbog toga sto su Barovići koji nijesu iseljavali zadržali staro prezime Vujović I pod-prezime Savić, a kao primjer navodim potomke Vuka Radovanova i Petra Andrijina Vujovića, iseljene u Cetinju sredinom XX vijeka. Naravno da brojni drugi crnogorski Barovići nijesu u srodstvu sa ova dva prezimena, vec imaju druge korijene.

      Lukići u toplicko-jablanickom kraju (Srbija) potomci su Luke Scepanova Vujovića – Milosevića. Luka je jedan od junaka dana bitke na Grahovcu 1858. Zarobio je tursku korpusnu zastavu, koju je trazio vojvoda Mirko Petrović, glavnokomandujuci Crnogoraca. Luka se protivio, a Mirko dogovorio sa knezom Savom Vujovim Vujovićem (“…zločincem ozegovačkim”… iz 52. poslanice Petra Prvoga, N. V.) da Luka preda zastavu, a da ceka neko značajno čevsko glavarstvo “kad dodje na red”. Znalo se da Veliki vojvoda Mirko ne drzi mnogo do date rijeci I Luka počeka a “ne dodje na red”. To ga odvede u Cetinje da pita za obećanje I vidi svoj trofej. Pod barjakom je bila cedulja I nepismeni Luka zamoli nekoga pismena da mu kaze sto piše. Ovaj mu reče da je napisano kako je zastavu zarobio Jovan Masanov Vukotić, čevski kapetan I komandant perjanika Knjaza Danila. Luka pobijesnje, poče svadju sa vojvodom Mirkom, koju perjanici jedva stišaše i zaprijeti iseljenjem, koje je i ostvario. Njegov grahovački trofej blizu 150 godina ukrasava Biljardu, Dvorsku oruznicu, pa Nacionalni Muzej Crne Gore, a nepravda isto toliko dugo stoji kao nepravda.

      Spasojevići u Lukovu kod Nikšića: Raso, Bajo i Andrija i njihovo potomstvo poticu od Spasoja Osmanova Vujovića – Miloševića vec pominjanog u ovoj knjizi, inace strica Luke Scepanova. Iselili su po nalogu Knjaza Danila i oko 1855. godine u plejadi “katunskih vukova”, kako su Crnogorci i njihovi Gospodari iz miloste nazivali najhrabrije Katunjane. Danilova zamisao da turski Nikšić opkoli živim zidom najhrabrijih medju hrabrima, koji Turcima neće dati mira, a stalno ce bodriti pravoslavnu raju, dala je poznate rezultate, koji su dvadesetak godina kasnije presudno odlučili o skoro bezbolnom oslobadjanju Nikšića od Turaka. Braci Spasojevićima dat je najnuzniji prostor u ovoj knjizi, a u doba njenog nastanka njihovih potomaka nema u Crnoj Gori, dok su sa onima u Srbiji prekinute sve veze, pa nije poznato koliko i da li ih uopste ima. Drugi Spasojevići u raznim mjestima Crne Gore imaju posebne korijene.

      Nenadice je, iz ogranka Golubovića, koliko mi je poznato, prvi izdvojio pjesnik Radosav P. Vujovic u jednoj relativno tačnoj semi radjenoj krajem 1973. godine, mada su se kao potomci Nenade Baca Ivanova vjekovima nazivali tako, ali samo u usmenoj konverzaciji, pa ovaj moj navod treba shvatiti kao napomenu.

      Nebojša Drašković, autor “Čevskog zaljuća i Donjeg kraja” na strani 504 svoje knjige  govori o Vujovićima, pa medju novim prezimenima nastalim od njih, pored ovih koje pominjem, navodi: Djikanoviće, Filipoviće I Dragisiće. Poznato mi je na koga cijenjeni Drašković misli, ali ih ja nijesam tako atributovao zbog vremena nastanka, brojnosti I slično, pa i ovaj kratki osvrt treba shvatiti samo kao napomenu u otklanjanju eventualnih nejasnoća.          

      Draškovićev osvrt “Vujovići (Dragojevići) Čevljani” je u prilozima knjige radi korišćenja i uporedjivanja.

      Svi rodonačelnici bratstava nastalih od Vujovića imaju svoja mjesta u semama rodoslova, pa njihovi potomci bez teškoća mogu pratiti svoje porijeklo.

      Ostali Vujovići koji su iselili u okolinu Nikšića zadrzali su staro prezime. Pod starim prezimenom Vujovići su iseljavali u Ameriku, Srbiju, Cetnje, Podgoricu, Boku, a pojedinci, vodjeni zivotnim potrebama, i brojna druga mjesta Jugoslavije. Najbrojniji iseljenici su Vujovići u Cetinju, Boki, Podgorici, Vojvodini, Kosovu I Americi. Medjutim, u svim tim krajevima ima Vujovica i iz drugih mjesta u Crnoj Gori, što treba imati u vidu. Jedna od svrha genetskih radova je i u tome da otklanjaju nedoumice te vrste.

      Najmasovnija iseljenja nastala su posle Drugog svjetskog rata, tako da u vrijeme pisanja ovog teksta (1992) u Ublima dotrajava 29 starackih domacinstava po od jedne ili dvije osobe.

      Potsjećam, da ih je 1910. godine prema Jovanu Erdeljanoviću bilo 65 domaćinstava (Ožegovice 6, Bašino selo 3, Dolovsko Korito 6, Padine 5, Koljevći 5, Bijelo Polje 26, Presječki Do 4 I Bijele Poljane 10). U dva Balkanska I Prvi svjetski rat, poslali su četu ratnika, ciji se spisak nalazi u Cetinjskom arhivu. Ratovali su u Skadru, Kosovu, Bregalnici, Bosni, Mojkovcu I branili Lovćen. Samo u jurišu na Tarabošu palo je 25 Vujovića, jednog jutra, januara 1913. godine! A skoro svaki preživjeli bio je ranjen. 

  ”…Ubi Ožegovčani Vojinića”… (Petar Prvi, 57. poslanica, N. V.)

*”*megdan

VUJOVIĆI ODSELILI U AMERIKU KRAJEM XIX I POCETKOM XX VIJEKA

    Vujovići su, kao i drugi Crnogorci, isli na rad u Ameriku želeci da se imućni vrate u rodni kraj, sto ni jednome nije poslo za rukom. Oni koji su isli I po vise puta, pa se vratili I ostali u domovini, nijesu obuhvaćeni ovim spiskom.

      Za crnogorske “Amerikance”, pa i Vujoviće, važilo je nepisano pravilo: kad god je otadžbina bila u opasnosti, do posljednjega su se vraćali I učestvovali u njenoj odbrani uz brojne žrtve, a preživjeli se najčesce ponovo vraćali u Ameriku.

      Najmasovniji i najtragičniji ratni povratak nasih “Amerikanaca” desio se 06. januara (na Badnji dan) 1916. godine. U Italiji su iznajmili brod “Brindizi” kojim su doplovili na svega milju daleko od prostanista Medove (San Djovani di Media) u Albaniji. Tu je brod aktivirao minu I bio je potopljen. Od oko 500 crnogorskih dobrovoljaca tu je naslo smrt preko 330. Njihova drama nikada nije dovoljno osvijetljena. Prezivjele je primio kralj Nikola I tek tu je otkriveno da je medju njima bio i jedan jedini Rus, kojega su jos u Americi bili odredili za barjaktara jedinice. Prilikom tragedije, opasao je barjak oko pojasa, a tek ga je raspasao pred crnogorskim kraljem. Nikola i barjak mu je zakitio Obilića medaljom I istog dana stupili su u borbu.

      1929. godine prilozima nasih “Amerikanaca”, u znak sjećanja na ovu tragediju, potopljenima je podignut dostojan spomenik nazvan “Lovćenska vila” u ulici Baja Pivljanina, pred Vlaskom crkvom na Cetinju.

      Napominjem:

      U ovom osvrtu su obauhvaćeni koji su ostali u Americi, a o čijim se sudbinama zna veoma malo ili ništa.

  1. Vujović Andrije Marko
  2. Vujović Andrije Djuro (braca su, a rodjeni u Dolovskom Koritu, Uble)
  3. Vujović Draga Petar
  4. Vujović Draga Djordjije (braca su, rodjena u Padinama, Vujovske ravni, Uble)
  5. Vujović Baja Milo, Ozegovice, Uble
  6. Vujović Rista Jošo, Bijelo Polje, Uble
  7. Vujović Peka Nikola, Bijelo Polje, Uble
  8. Vujović Peka Jošo (braca, Bijelo Polje, Uble)
  9. Vujović Jakova Savo, Bijelo Polje, Uble
  10. Vujović Radula Peko, Koljevci, Uble
  11. Vujović Sava Jovan-Jakun, Bašino Selo
  12. Vujović Goluba Vuko, Vujkova Zdrijela, Uble
  13. Vujović Golubovic Lazara Mitar, Grebice, Niksic. Sahranjena mu urna 1990. godine u Grebicama
  14. Vujović Lazara Milutin, grebice, Nikšić (Mitrov brat)
  15. Vujović Sava Risto, Lukovo, Nikšić, ubijen u kockanju
  16. Vujović Sava Milan, Lukovo, Nikšić. Osvetio brata Rista I umro 1953. godine u Americi.

Izvjesno je da krajem XX vijeka nije ziv ni jedan od pomenutih. Nije mi poznato da li u Crnoj Gori ima zvanicnih podataka da li je neki od odseljenih ostavio potomstvo i gdje.  

  .   .   .   .   .

Ako želite da narucite knjigu za Ł18.50 (26.50 eura), uključujući poštarinu,  i možete da koristite PayPal, pritisnite donje dugme gdje možete da izvršite uplatu.  Ako ne možete da koristite PayPal, molimo pošaljite nam email.

please contact us on info@vujovic.biz

[ uvod ] [ hortikultura ] [ skulpture ] [ knjiga ][ Mira ] [ Nikola ] [ smjestaj ] [ kontakt ] [ English ]